Một vài trường hợp xe đạp điện bốc cháy đã làm dấy nên những lo ngại về sự an toàn cháy nổ của xe đạp điện. Xe đạp điện có thật sự an toàn, và những nguyên nhân khách quan và chủ quan nào khiến xe đạp điện bốc cháy?
Một số trường hợp xe đạp điện bốc cháy trên thế giới
Xe đạp điện là phương tiện được nhiều người ưa chuộng trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, hiện nay, có những lo lắng về sự an toàn khi có nhiều trường hợp xe điện bị cháy nổ ở nhiều nơi trên thế giới, theo WSJ.
Một tòa nhà chung cư ở quận Sunset, San Francisco, Mỹ bị cháy vào tháng 5. Vào tháng 6, một cửa hàng sửa xe đạp bị lửa bao trùm và lan sang các căn hộ ở tầng trên, làm 4 người chết và 2 người bị thương.
Một vụ hỏa hoạn khác gần Cambridge, Anh, cướp đi sinh mạng của một người phụ nữ và hai đứa con.
Lực lượng cứu hỏa cho rằng những vụ cháy kinh hoàng này có cùng một nguồn gốc: pin xe đạp điện bị quá nhiệt
Dịch bệnh và giảm giá xe đạp điện và các phương tiện dùng pin khác đã khiến doanh số bán hàng tăng vọt. Từ năm 2020 đến 2022, Mỹ đã nhập khẩu số lượng xe đạp điện gấp hai lần, từ 450.000 lên 1,1 triệu chiếc.
Sở cứu hỏa New York chỉ ghi nhận 30 vụ cháy xe đạp điện vào năm 2019. Năm ngoái, con số này đã tăng lên 220. Đội cứu hỏa London cho biết họ nhận được thông báo về cháy xe đạp điện hoặc xe máy điện mỗi hai ngày một lần trong năm nay.
Các khu chung cư đang cấm xe đạp điện để trong tòa nhà. Thậm chí các nhà hàng cũng không cho phép phương tiện này. Tại Brain Food, quán cà phê ở Brooklyn, có một biển hiệu có nội dung: “Chỉ sạc laptop và điện thoại di động, không áp dụng cho xe máy hoặc xe đạp điện”.
Còn tại Việt Nam, cũng có một số trường hợp cháy nổ xe đạp điện khi đang sạc như vụ việc xe đạp điện bốc cháy khi đang sạc lúc nửa đêm tại Nghệ An, hay vụ cháy tại chung cư Eco Green City Hà Nội cũng do xe đạp, xe máy điện gây ra khi đang sạc, hoặc vụ cháy xe máy điện khi đang sạc ở hầm xe tại chung cư cao cấp Masteri Thảo Điền và trường hợp xe đạp điện nổ ngay tại nhà dân ở Hà Tĩnh.
Dù có những rủi ro tiềm tàng, điều này không có nghĩa là mọi chiếc xe đạp điện hoặc xe máy điện đều không an toàn. Thông thường, rủi ro do nhiều yếu tố gây ra và mọi người có thể phòng ngừa từ trước.
Nguyên nhân pin xe đạp điện bị cháy nổ
Pin xe đạp điện bị cháy, phát nổ thường là do sử dụng pin trôi nổi, bộ sạc không chính hãng hoặc rẻ tiền, quá nhiệt… Nhiệt độ của môi trường sạc cũng là yếu tố làm cho pin xe đạp điện bị cháy nổ.
Phần lớn xe đạp điện đều dùng pin lithium-ion có thể sạc lại, đây cũng là loại pin cấp năng lượng cho smartphone, tai nghe và laptop.
Tất cả các loại pin này đều dễ bị hỏa hoạn khi hư hỏng, sạc quá nhiều hoặc hoạt động trong điều kiện nhiệt độ khó chịu. Tuy nhiên, pin xe đạp điện to hơn nhiều—gấp từ 50 đến 100 lần—so với pin trong thiết bị điện tử cá nhân, nên ảnh hưởng cháy nổ cũng to hơn.
Vào ngày 20/5, một chiếc xe đạp gấp để trong nhà ở phía Nam London tỏa khói, rồi chỉ trong vài giây, lửa bùng lên. Theo Dom Ellis, phó ủy viên Đội cứu hỏa London, chủ nhân của chiếc xe đạp đã mua nó để đi làm và mua một viên pin từ cửa hàng online không rõ nguồn gốc.
Vụ việc kinh khủng này cho thấy điều gì có thể xảy ra khi pin lithium-ion hỏng và lửa có thể lan ra như thế nào.
Pin lithium-ion phổ biến vì chúng có thể sạc lại thuận tiện. Anna Stefanopoulou, giáo sư kỹ thuật cơ khí tại Đại học Michigan cho biết, pin gặp rắc rối khi chúng bị quá nóng.
Stefanopoulou giải thích, vật liệu trong pin khi bị tan chảy sẽ phát lửa, tỏa ra nhiều nhiệt và luồng nhiệt đó cũng tạo ra khí dễ cháy. Nói cách khác, khi pin hỏng, tự nó đã trở thành vật liệu dễ bốc cháy.
Nguy cơ cháy nổ của pin xe đạp điện
Xe đạp điện là phương tiện được nhiều người ưa chuộng, với nguồn pin lithium-ion có thể sạc lại, giống như smartphone, tai nghe và laptop.
Việc Pin gặp rủi ro khi bị quá nhiệt do sạc quá mức, hoạt động trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt hoặc hư hỏng. Pin bị tan chảy sẽ phát lửa, tỏa ra nhiệt và khí dễ cháy.
Pin xe đạp điện to hơn nhiều so với pin thiết bị điện tử cá nhân, nên lửa có thể lan nhanh và gây ra hỏa hoạn kinh hoàng. Có nhiều vụ cháy xe đạp điện đã xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới, làm nhiều người thiệt mạng và bị thương.
Biện pháp phòng ngừa: Nên dùng pin và bộ sạc chính hãng hoặc mua xe của các thương hiệu nổi tiếng, không để pin tiếp xúc với môi trường khắc nghiệt, không sạc quá lâu hoặc quá đầy. Nếu có thể, nên dùng hệ thống làm mát và bảo vệ pin tốt hơn.
Đánh giá xe đạp điện
🟢 Ưu điểm
Nhẹ nhàng hơn: So với xe máy, xe đạp điện có trọng lượng nhẹ hơn, dễ dàng di chuyển và quản lý. Điều này đặc biệt hữu ích cho học sinh và người trung niên.
Dễ sử dụng: Xe đạp điện chỉ cần bật chìa khóa và vặn ga là có thể khởi động. Nếu cần, xe đạp điện cũng có bàn đạp để chuyển sang chế độ xe đạp thông thường.
Tiết kiệm chi phí: Xe đạp điện có giá thấp hơn xe máy, không đòi hỏi xăng, bằng lái, và có chi phí sửa chữa và bảo dưỡng thấp. Nó còn giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ hành tinh.
Vận tốc an toàn: Xe đạp điện thường duy trì vận tốc từ 25 đến 30 km/h, tạo sự an toàn khi sử dụng. Không có hạn chế về tốc độ như xe máy khi đi vào khu vực công cộng.
🛑 Nhược điểm
Hạn chế quãng đường: Một lần sạc, xe đạp điện thường chỉ có thể di chuyển khoảng 40 km, gây bất tiện khi cần di chuyển xa hoặc phải sạc nhiều lần trong một ngày.
Pin không bền: Pin là một phần quan trọng của xe đạp điện nhưng cũng dễ hỏng nhất. Nó có thể bị quá nhiệt, phát nổ hoặc giảm tuổi thọ nếu sạc quá lâu, quá đầy hoặc hoạt động trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt. Thường thì pin chỉ kéo dài từ 1,5 đến 2 năm và cần thay mới.
Giới hạn trọng lượng: Xe đạp điện chỉ chịu được một khối lượng nhất định, khoảng từ 100 đến 150 kg. Vượt quá trọng lượng này có thể làm cho xe chạy chậm hơn, tiêu tốn pin nhanh chóng và dễ gây hỏng.
Thống kê những vụ cháy nổ xe đạp điện tại Viêt Nam và một số nơi trên thế giới thì tỉ lệ chỉ chiếm một phần rất nhỏ và xác xuất rất hiếm. Cho nên xe đạp điện, xe máy điện vẫn được coi là phương tiện an toàn và thân thiện môi trường
Không chỉ dễ sử dụng, xe đạp điện còn là sự lựa chọn kinh tế hơn so với xe máy, với việc không cần phải lo lắng về xăng, giấy phép lái xe, và các chi phí bảo trì thường xuyên. Không chỉ thế, việc sử dụng xe đạp điện cũng đóng góp vào việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ hành tinh của chúng ta.
Mặc dù xe đạp điện không thể đua với tốc độ của xe máy, chúng có mức vận tốc an toàn, thường từ 25 đến 30 km/h. Điều này khiến cho việc đi lại bằng xe đạp điện trở nên an toàn hơn, đặc biệt khi bạn di chuyển trong các khu vực công cộng mà xe máy thường không được phép vào.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng xe đạp điện có một số hạn chế. Chúng thích hợp cho những quãng đường ngắn hơn và thời lượng pin khiêm tốn. Ngoài ra, cũng cần cẩn trọng với việc sạc pin, không để pin quá nhiệt hoặc hoạt động trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Khi quyết định mua một chiếc xe đạp điện, có một số yếu tố quan trọng mà bạn cần xem xét, như thiết kế của chiếc xe, loại và dung lượng pin, công suất của động cơ, hãng sản xuất và giá cả. Đặc biệt, hệ thống làm mát và bảo vệ pin là những điểm cần quan tâm.
Để sử dụng xe đạp điện một cách an toàn, hãy tuân theo các quy tắc giao thông và tránh sử dụng các phụ kiện không chính hãng cho pin và bộ sạc. Đảm bảo rằng pin không tiếp xúc với điều kiện môi trường khắc nghiệt, và không nên sạc pin quá lâu hoặc quá đầy. Cũng quan trọng là bạn cần duy trì sự cân bằng giữa các giác quan của bạn để đảm bảo an toàn trong quá trình di chuyển.
Hãy vận hành xe với tốc độ phù hợp, thường từ 20-30km/h, và tránh vận tốc cực đại, vì điều này có thể gây nguy hiểm. Ngoài ra, luôn sử dụng hệ thống phanh một cách cẩn thận để giảm tốc độ một cách an toàn.
Tổng kết
Nguyên nhân xe đạp điện bốc cháy thường là do sự lơ là từ con người, sử dụng pin lithium-ion không có nguồin gốc, chất lượng kém, sạc pin quá mức, điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt, hệ thống bộ đổi điện hỏng hoặc việc can thiệp không cần thiết vào các linh kiện điện.
Để tránh nguy cơ cháy nổ, người dùng xe đạp điện nên thực hiện bảo dưỡng định kỳ, sử dụng sạc chính hãng và tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất khi sạc pin. Đảm bảo xe đạp được để ở nơi khô ráo và có khoảng cách an toàn với các phương tiện khác. Cần cân nhắc về việc sắp xếp các phương tiện chữa cháy và có người trông coi khi thực hiện việc sạc pin.
Cháy nổ trên xe đạp điện có thể gây hậu quả nghiêm trọng, bao gồm thiệt hại về tài sản, nguy cơ cho tính mạng và thân thể của người sử dụng và người xung quanh, đặc biệt khi xe được để trong nhà hoặc tầng hầm.
