GDP là gì?

GDP của một quốc gia là chỉ số đo tổng lượng hàng hóa được sản xuất ra nhiều hay ít, hay GDP là tổng sản lượng hàng hóa dịch vụ cuối cùng đến tay người tiêu dùng của một quốc gia (thường là 1 năm)

Dể cho các bạn dễ hiểu về khái niệm hoặc định nghĩa về GDP mình sẽ cho các bạn một ví dụ: Có 3 người XYZ, làm sao để biết trong 3 người ai sẽ có nền kinh tế mạnh nhất? Để đánh giá được thì bạn phải biết trong một năm mỗi người XYZ này sản xuất được bao nhiêu của cải và đổi thành tiền thì sẽ là bao nhiêu tiền, và số liệu nào chứng minh được người nào mạnh nhất, thì bạn phải tính được GDP.

GDP cho các bạn biết được trong 1 năm, 3 người XYZ tạo ra được bao nhiêu của cải tương ứng với số tiền là bao nhiêu suy rộng ra ở cấp độ nước (quốc gia), GDP sẽ cho các bạn biết được nước đó sản xuất được bao nhiêu của cải trong 1 năm =>> khi biết được GDP bạn sẽ biết được nền kinh tế của nước đó mạnh hay yếu.

GDP là gì và những điều bạn chưa biết về GDP

Quay lại 3 người XYZ: X 1 năm sản xuất và bán sản phẩm và tiền thu về gọi là GDP = 300 Triệu VNĐ không có chi phí khác phát sinh, Y tạo ra GDP = 500 triệu nhưng trừ các chi phí khác là 100 triệu thực tế chỉ thu về 400 triệu, Z tạo ra GDP 1 tỷ trừ đi các chi phí khác là 800 triệu và thực tế chỉ thu về 200 triệu.

=>> GDP cao không có nghĩa là của cải của người đó tạo ra nhiều, nó chỉ là của cải tạo ra trên phạm vi của người đó từ đó các bạn hiểu GDP ở Việt Nam tạo ra không phải là của cải của Việt Nam mà là của cải đã được tạo ra trên đất nước Việt Nam, còn chính xác của cải của ai thì chúng ta không biết được. Ví dụ GDP của tập đoàn Unilever trên đất nước Việt Nam là 5 tỷ đô la, GDP Việt Nam sẽ tính thêm cả lãi của Unilever, thực tế thì 5 tỷ đô la của Unilever sẽ mang về London chứ không phải để ở Việt Nam.

=>> GDP cao không có nghĩa là quốc gia đó giàu mà chỉ có thể xác định được quốc gia đó đang tạo ra nhiều của cải và nên kinh tế nước đó đang mạnh.

Để biết được 1 trong ba người XYZ ai là người giàu nhất, chúng ta tiếp tục giả sử người X có người con làm việc ở nước ngoài và mỗi năm gửi về cho X 500 triệu, vậy thu nhập của X là 800 triệu bao gồm 300 triệu sản xuất và 500 triệu tiền kiều hối, và tổng số tiền trong và ngoài nước gọi là GNP = 800tr. Trong gia đình Y có vợ kinh doanh quán nhậu bị thua lỗ 200 triệu thì GNP = 400 – 200 = 200tr. Người Z cũng có người kinh doanh và thua lỗ thêm 100 triệu nên GNP = 200 – 100 = 100tr.

=>> X là người giàu nhất trong 3 người mặc dù nhìn vào số liệu GDP của X thấp nhất

=>> GNP là tổng của cải của một quốc gia trong một năm bao gồm lãi và lỗ

Tóm lại: GDP là gì? chỉ số phát triển kinh tế – GNP là gì? chỉ số tài sản dư ra

Phân loại GDP

Chỉ số tổng sản phẩm quốc nội được phân loại thành nhiều loại dựa trên các tiêu chí khác nhau. Cụ thể, phân loại GDP thành các loại sau:

GDP bình quân đầu người

GDP bình quân đầu người là một số liệu tính toán tổng doanh thu và lợi nhuận do cư dân của một quốc gia tạo ra trên đầu người trong một khoảng thời gian cụ thể. Để tính GDP bình quân đầu người của quốc gia tại một thời điểm cụ thể, chúng ta có thể chia GDP của quốc gia cho tổng dân số của quốc gia (lưu ý: các số liệu phải được kết hợp vào cùng một thời điểm).

GDP bình quân đầu người của đất nước sẽ liên quan đến thu nhập và mức sống của dân cư. Tuy nhiên, một quốc gia có chỉ số GDP cao không nhất thiết cho thấy mức sống cao.

GDP danh nghĩa

GDP danh nghĩa hoặc Tổng sản phẩm quốc nội danh nghĩa là một khoản chi đại diện cho tổng sản phẩm quốc nội GDP và được tính theo giá trị thị trường hiện tại. GDP danh nghĩa là chỉ tiêu phản ánh trực tiếp ảnh hưởng của lạm phát đến mức tăng giá cũng như tốc độ tăng giá cả của nền kinh tế một quốc gia. Nếu tất cả các mức giá đều tăng hoặc giảm thì GDP danh nghĩa sẽ tăng.

GDP thực tế

GDP thực có tên đầy đủ là Real Gross Domestic Product hay Real GDP. Đây là số liệu dựa trên GDP và dịch vụ của đất nước được điều chỉnh theo lạm phát. Khi lạm phát dương, GDP thực tế sẽ nhỏ hơn GDP danh nghĩa vì GDP thực tế bằng tỷ lệ giữa GDP danh nghĩa và GDP giảm phát.

Làm thế nào để tính GDP?

GDP được tính như thế nào?
Chỉ số GDP được tính bằng các phương pháp khác nhau, mỗi phương pháp có công thức riêng.

Tính GDP theo phương thức sản xuất

Ở góc độ kinh tế, GDP là tổng giá trị gia tăng trong dài hạn của nền kinh tế đất nước. Phương trình như sau:

GDP=Giá trị gia tăng + Thuế nhập khẩu

Giá trị gia tăng của từng lĩnh vực của nền kinh tế có thể bao gồm nhiều thành phần khác nhau bao gồm thu nhập của nhà sản xuất, thuế sản xuất, tiền lương, bảo hiểm, giá trị thặng dư hoặc khấu hao tài sản.

Tính GDP theo phương thức thu thập

Ở góc độ tiền tệ, GDP là thước đo bao gồm nhiều nguồn thu nhập khác nhau có được từ người lao động, thuế sản xuất, khấu hao tài sản cố định và giá trị sản xuất thặng dư trong một thời kỳ cụ thể.

GDP = W + R + I + Pr + Ti + De

W đại diện cho tiền lương
R đại diện cho chi phí thuê
Tôi đại diện cho lợi nhuận
Pr là lợi nhuận.
Ti đại diện cho thuế đánh vào dịch vụ, hàng hóa được bán trên thị trường và trợ cấp của chính phủ cho sản xuất (thuế gián tiếp ròng).
De là thời hạn khấu hao tài sản cố định

Tính GDP theo phương pháp chi (tính tổng chi)

Đây được coi là một trong những phương pháp tính GDP chính xác nhất. Kết quả là GDP của một quốc gia sẽ được tính bằng cách cộng tất cả số tiền mà người tiêu dùng bỏ ra để mua sắm và sử dụng các dịch vụ trong cuộc sống hàng ngày. Phương trình tính toán này như sau:

GDP = C + G + I + NX + O

C (Chi phí hộ gia đình): Bao gồm tất cả các khoản chi tiêu của hộ gia đình cho các sản phẩm và dịch vụ.
G (Chi tiêu chính phủ): Là tổng số tiền chi cho giáo dục, y tế, an ninh, giao thông, dịch vụ, chính sách, v.v.
I (Total Investment): Là tổng mức tiêu dùng của nhà đầu tư, bao gồm chi phí của công ty cho máy móc, nhà xưởng, v.v.
NX (cán cân thương mại): Là “xuất khẩu ròng” của nền kinh tế. NX = X (nhà xuất khẩu [exporter]) – M (nhà nhập khẩu [importer]).

Ví dụ: Một nền kinh tế giản đơn bao gồm: hộ gia đình (H), chủ nhà máy xay bột (M) và chủ tiệm bánh mì (B). H mua bánh mì từ B với giá 100 đô la và bột mì từ M với giá 10 đô la (dưới dạng chi phí cho sản phẩm cuối cùng). B mua bột từ M với giá 40 đô la để làm bánh mì. Giả sử rằng M không sử dụng bất kỳ vật liệu trung gian nào khác. Cả B và M đều trả các dịch vụ cho H, bao gồm chi phí lao động là 30 và chi phí vốn là 30 cho H. Tuy nhiên, B đã nhận được 30 chi phí lao động và 30 dịch vụ vốn. Tương tự, M đã hoàn trả cho H các chi phí sau: 40 đô la cho lao động và 10 đô la cho vốn. Từ thông tin được cung cấp, GDP tính theo phương pháp chi tiêu sẽ được thể hiện như sau:

GDP = C + G + I + NX (do chỉ xét chi tiêu hộ gia đình nên I = 0, G = 0, NX = 0) => GDP = 10 + 100 = 110

Trong khuôn khổ bài viết, chúng ta đã tìm hiểu về định nghĩa và cách tính chỉ số GDP. Ở phần sau tôi sẽ hỗ trợ các bạn tìm hiểu thêm về các thành phần cấu thành nên chỉ số GDP và ý nghĩa của chỉ số.

Ý nghĩa của GDP

GDP là một chỉ số quan trọng có thể được sử dụng để đánh giá sự tiến bộ kinh tế của đất nước
Đó là một chỉ số đánh giá sự tăng trưởng và phát triển kinh tế của một quốc gia trong một khoảng thời gian cụ thể. Đồng thời, GDP có thể phản ánh sự thay đổi của dịch vụ và hàng hóa theo thời gian.
GDP tăng hay giảm đều có ảnh hưởng đến nền kinh tế. Cụ thể, GDP giảm là biểu hiện của suy thoái, lạm phát, thất nghiệp, đồng tiền mất giá… Những tác động tiêu cực này kéo theo nhiều hệ lụy tiêu cực, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Phần lớn các nạn nhân là công dân của quốc gia đó.
Chỉ số GDP đóng vai trò là phương tiện đánh giá tiềm năng tăng trưởng của quốc gia, từ đó ảnh hưởng đến việc các nhà đầu tư có nên tham gia hay không.
Dựa trên chỉ số GDP tính đến thời điểm hiện tại, so sánh với các quốc gia khác, chính phủ sẽ đánh giá tình hình kinh tế và hoạch định chính sách tài chính cho phù hợp.