Với tư cách là Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc, FAO đóng một vai trò quan trọng trong việc xóa đói giảm nghèo và suy dinh dưỡng, cung cấp lương thực và cứu trợ cho các quốc gia đang đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực. Vậy FAO là gì? Vai trò và mục tiêu của FAO là gì?
1. FAO là gì?
FAO là tên viết tắt của Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc. Đây là Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc hoặc Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc. FAO được thành lập tại Canada vào ngày 16 tháng 10 năm 1945 với tư cách là một cơ quan của Liên hợp quốc. Trụ sở đầu tiên của FAO là ở Washington, D.C., Hoa Kỳ, cho đến năm 1951 khi tổ chức này chuyển đến Rome, Ý.
FAO là gì?
Tính đến tháng 5 năm 2015, FAO có 194 quốc gia thành viên. Các quốc gia thành lập và gia nhập FAO với tư cách ngoại giao và sự gắn kết bền vững, trong đó Việt Nam là quốc gia đầu mối hợp tác với tổ chức này. Kể từ năm 1975, FAO đã thiết lập mối liên kết bền vững với tổ chức trong hơn 45 năm, góp phần vào sự phát triển tích cực của nông nghiệp Việt Nam. Đồng thời, việc hợp tác dự án tập trung cũng đã đạt được những kết quả tốt đẹp.
a. Ngân sách và Tư cách thành viên
FAO là một tổ chức liên chính phủ. Hiện FAO có 183 quốc gia thành viên.
Ngân sách hoạt động của FAO đến từ hai nguồn: ngân sách thường xuyên do các nước thành viên FAO cung cấp và chương trình hỗ trợ tài chính chủ yếu do UNDP cung cấp.
Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và các quỹ ủy thác ngân hàng hoặc một số quốc gia tài trợ. Hiện nay, FAO phải đối mặt với tình hình tài chính ngày càng hạn chế do các nước phát triển giảm đóng góp của họ.
Năm 1993, ngân sách thường xuyên của FAO đạt 673,1 triệu USD, đến năm 2003 con số này chỉ còn khoảng 650 triệu USD. Do đó, FAO đã phải kêu gọi các nước thành viên tăng đóng góp, nâng ngân sách thường xuyên lên 2,2% – để FAO không phải cắt giảm chương trình hoạt động đã cam kết tại các nước này. Ngân sách giai đoạn 2006-2007 của FAO đã tăng lên 765 triệu đô la Mỹ.
b. Nhiệm vụ và hoạt động:
FAO hoạt động như một trung tâm thu thập và phân tích thông tin, tư vấn kiến thức và kinh nghiệm để phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, thực phẩm và dinh dưỡng (tổ chức dựa trên tri thức) trên toàn cầu.
FAO cũng là một diễn đàn quốc tế quan trọng về thực phẩm và nông nghiệp và là nguồn tư vấn chính sách trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn. Đối với các nước thành viên, FAO khuyến khích và tìm kiếm các nguồn tài chính để hỗ trợ các chương trình hợp tác kỹ thuật giữa các nước thành viên, thường là Phong trào Không liên kết – Non-Aligned Movement hợp tác.
c. Cơ quan:
FAO do một Tổng giám đốc đứng đầu – Tổng giám đốc hiện tại là ông Jacques Diouf, công dân Senegal. Về cơ cấu, các cơ quan điều hành của FAO bao gồm: Hội đồng chung, Hội đồng và các Ủy ban đặc biệt. Đại hội đồng là cơ quan quyền lực cao nhất, do các quốc gia thành viên đại diện, họp hai năm một lần để thông qua chương trình và ngân sách cho các hoạt động của tổ chức.
Hội đồng gồm 49 quốc gia thành viên do Đại hội đồng bầu ra (nhiệm kỳ 3 năm). Hội đồng là cơ quan quản lý của FAO với nhiệm kỳ 3 năm. Các ủy ban đặc biệt (Ủy ban Nông nghiệp, Lâm nghiệp, Ngư nghiệp, v.v.) hỗ trợ Hội đồng và Đại hội đồng trong các vấn đề thuộc thẩm quyền của họ.
Để đạt được các mục tiêu của Hội nghị Thượng đỉnh Lương thực Thế giới, FAO đã thực hiện một số cải cách tổ chức, bao gồm cắt giảm và hợp nhất các đơn vị trụ sở, củng cố các văn phòng khu vực và quốc gia phi tập trung, thành lập các văn phòng tiểu vùng và tăng cường các dự án thực địa. Nhìn chung, các hoạt động của FAO có hiệu quả hơn theo chính sách “Thực hành Kỹ thuật, Khu vực và Quốc gia của FAO”.
d. Một số hoạt động nổi bật của FAO:
FAO hoạt động để giúp các nước thành viên cải thiện mức sống và dinh dưỡng của người dân bằng cách tăng cường sản xuất, chế biến, cải thiện thị trường và phân phối tất cả các sản phẩm và dịch vụ nông nghiệp. Khuyến khích phát triển nông thôn và cải thiện điều kiện sống của nông dân nông thôn để thực hiện thắng lợi mục tiêu xóa đói, giảm nghèo.
2. Mục tiêu của FAO
Ngay từ khi thành lập, FAO đã đề ra các phương hướng và mục tiêu thúc đẩy các dự án nông nghiệp tại nhiều quốc gia.
Mục tiêu của FAO
Loại bỏ đói kém
FAO được thành lập nhằm giúp các nước thành viên nâng cao mức sống của người dân. Tổ chức tăng cường sản xuất, chế biến và lưu thông trên thị trường nông sản, thực phẩm.
FAO thúc đẩy phát triển nông thôn đồng thời cải thiện điều kiện sống của người dân địa phương, với mục tiêu xóa đói giảm nghèo. Ở một số nước vẫn còn nạn đói, mục tiêu của FAO là hỗ trợ các nước thành viên bị chiến tranh, thiên tai hoặc dịch bệnh.
Giảm thiểu tình trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm và suy dinh dưỡng
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn lương thực do thiên tai lũ lụt, hạn hán kéo dài. FAO được thành lập để cứu trợ và cải thiện nguồn cung cấp nhằm giảm bớt tình trạng thiếu lương thực.
Do đó hạn chế được vấn đề suy dinh dưỡng trẻ em trên diện rộng.
Đặc biệt là đối với những vùng lãnh thổ đang mất dần lương thực và an ninh lương thực. FAO có những cảnh báo riêng về tình trạng này trên toàn thế giới.
Tăng năng suất nông nghiệp
FAO sử dụng các đổi mới công nghệ nhằm nâng cao năng suất và tăng sản lượng. Ngoài những rủi ro mà ngành nông nghiệp thường gặp phải, những bất ổn mới đã xuất hiện, bao gồm:
- Gián đoạn do căng thẳng thương mại
- Lây lan bệnh động vật và thực vật
- Các quy định mới về công nghệ di truyền thực vật
- Thời tiết đang trở nên tồi tệ hơn.
- Mục tiêu chính của FAO là cung cấp hỗ trợ cụ thể để cải thiện sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao tiêu chuẩn dinh dưỡng ở các nước trên thế giới.
Sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên
Một trong những nguyên nhân dẫn đến mất an ninh lương thực ở một số vùng là do yếu tố tự nhiên như bão, lũ, hạn hán hoặc thiên tai kéo dài. Ngoài ra, các khu rừng mưa nhiệt đới vẫn phải đối mặt với mối đe dọa từ việc chăn thả gia súc đến việc mở rộng diện tích đất canh tác. Mục tiêu của FAO là có giải pháp “đôi bên cùng có lợi” đảm bảo nguồn lương thực mà không phá hủy tài nguyên rừng.
Trước tiên, việc sản xuất và vận hành thực phẩm cần được cải thiện từ cốt lõi. Đặc biệt, mục tiêu của FAO là giúp sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bao gồm đất, nước, khí hậu và các nguồn gen có lợi cho hiện tại và tương lai.
Đẩy lùi và giảm thiểu tình trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm và suy dinh dưỡng
Tình trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm vẫn tồn tại ở nhiều nước trên thế giới. Tình trạng này là do hạn hán, lũ lụt và thiên tai.
Đối mặt với tình hình này, FAO đã đặt ra các mục tiêu cứu trợ và phục hồi để cung cấp đầy đủ lương thực và năng lượng. Điều này có thể giúp hạn chế và đẩy lùi tình trạng suy dinh dưỡng phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là ở các nước không đảm bảo lương thực.
Ngoài ra, FAO đã đưa ra các cảnh báo riêng biệt về tình trạng mất an toàn thực phẩm ở một số khu vực, quốc gia và khu vực trên thế giới.
3. Vai trò của FAO là gì?
FAO đóng một vai trò quan trọng trong việc thể hiện sứ mệnh và trách nhiệm của mình trên toàn thế giới, đặc biệt là tại Việt Nam.
Đối với toàn cầu
Nâng cao mức sống và cải thiện tình trạng dinh dưỡng của người dân các nước thành viên
Khi các quốc gia tham gia FAO, họ đóng góp vào sự phát triển dinh dưỡng của người dân. Vai trò này bao gồm cải thiện sinh kế, cải thiện dinh dưỡng và thực hiện các nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất và cung cấp lương thực.
Đóng một vai trò trong việc sản xuất thực phẩm và nông sản
FAO là tổ chức gia tăng hiệu quả trong quá trình sản xuất thông qua các dự án cụ thể tại các nước thành viên. Đối với các nước nông nghiệp, vai trò của FAO trong việc thúc đẩy sự sẵn có của lương thực là rõ ràng hơn bao giờ hết.
Kể từ khi thành lập, tổ chức này đã chứng tỏ vị trí của mình trong việc duy trì dự trữ lương thực và tăng năng suất của các quốc gia nông nghiệp.
Giải phóng mọi người khỏi đói
Trong 10 năm qua, hầu hết các nước thành viên FAO đều đạt mức sống trung bình trở lên và xóa bỏ nạn đói. Theo hướng dẫn của FAO, mục tiêu của các dự án về dinh dưỡng, cung cấp lương thực và cải thiện nguồn cung cấp thực phẩm là một trong những tiêu chí thực hiện vai trò của tổ chức.
Điều này là để cứu người dân trên tất cả các lãnh thổ quốc gia khỏi nạn đói. Tình trạng thiếu lương thực sẽ được FAO hỗ trợ tạo mọi điều kiện để các nước này tự túc lương thực.
Đối với riêng Việt Nam
Việt Nam là thành viên của FAO từ năm 1975. Trong hơn 45 năm hợp tác và đối tác với tổ chức, FAO đã nhận thấy vai trò của mình trong việc thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu lương thực của nước ta. Với sự hỗ trợ của FAO, Việt Nam đã kiểm soát được dịch bệnh ảnh hưởng đến nông sản, vật nuôi và đã hoàn thành nhiều dự án, chính sách phát triển nông nghiệp, thủy sản và hải sản.
Ngoài ra, Việt Nam đang từng bước trở thành đối tác xuất khẩu của nhiều nước trên thế giới. tổng sản lượng xuất khẩu hàng năm của nước tôi đứng thứ nhất và thứ hai ở Đông Nam Á về sản lượng gạo và các loại ngũ cốc khác. Dữ liệu hàng năm cho thấy sự phát triển đi lên của đất nước tôi được hưởng lợi từ sự hỗ trợ của các tổ chức Liên hợp quốc.
4. Mối quan hệ đối tác trong tương lai giữa Việt Nam và FAO
Việt Nam thiết lập mối quan hệ hợp tác với FAO, và năm 1978 tổ chức đặt văn phòng đại diện tại Hà Nội. Trong những năm qua, quan hệ đối tác của Việt Nam với FAO đã phát triển theo hướng tích cực.
Một hướng tương lai để tiếp tục hợp tác với FAO là sử dụng các dự án hợp tác kỹ thuật. Tổng Giám đốc FAO gần đây đã phê duyệt hai dự án tại Việt Nam, bao gồm một dự án trị giá 250.000 USD về tác động của việc Việt Nam gia nhập WTO đối với nghề cá và một dự án tăng cường năng lực sản xuất lúa gạo trong khu vực. $ 257,000.
Định hướng hoạt động của tổ chức trong tương lai là:
- Tiếp tục làm việc với các nước thành viên để xóa đói, xây dựng dựa trên những thành tựu đã đạt được trong nông nghiệp.
- Đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm và lâm sản, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và khí hậu.
Theo kế hoạch hành động đề xuất, FAO sẽ tập trung vào các hoạt động sau:
- Thúc đẩy hợp tác với các nước thành viên để đảm bảo an ninh lương thực
- Thiết lập và phát triển hệ thống cảnh báo sớm và phòng ngừa dịch bệnh cho gia súc, gia cầm và nông sản
- Tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm
- Tăng cường thị trường thương mại
- Sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên theo các nguyên tắc bảo tồn, bảo vệ và cải thiện lương thực và nông nghiệp.
Các dự án hiện tại của FAO tại Việt Nam:
– Trong những năm qua, FAO đã phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới, Tổ chức Dịch tễ Thế giới và một số chính phủ cung cấp kinh phí khẩn cấp và hỗ trợ kỹ thuật để giúp chúng ta kiểm soát và tiêu diệt dịch cúm gia cầm.
FAO đã phát triển hai dự án: một là “Dự án viện trợ khẩn cấp để kiểm soát dịch cúm gia cầm độc lực cao”, trị giá 390.000 USD; dự án còn lại là Dự án viện trợ khẩn cấp kiểm soát dịch cúm gia cầm cho Đảng Cộng sản Trung Quốc, Lào, Indonesia và Việt Nam. Nam, với tổng trị giá 1,6 triệu đô la Mỹ, trong đó Việt Nam nhận khoảng 400.000 đô la.
– Dự án TCP “Xây dựng trình diễn năng lực khuyến nông và hỗ trợ phát triển nông lâm kết hợp tại tỉnh Quảng Nam” với kinh phí 1.661.000 USD do Chính phủ Italia tài trợ thông qua tổ chức.
– FAO hỗ trợ 2 dự án TCP của Viện Chiến lược phát triển và Bộ Kế hoạch; đầu tư nghiên cứu và hỗ trợ lập quy hoạch tổng thể phát triển Đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh miền núi Bắc Trung Bộ, trị giá khoảng 800.000 USD.
Chắc chắn, quan hệ giữa Việt Nam và FAO đang phát triển thuận lợi. FAO đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong Chương trình hợp tác Nam – Nam và tiếp tục dành các dự án TCP cho Việt Nam để khắc phục thiên tai, hạn hán và phòng chống dịch bệnh gia cầm.
Hiện nay, bất chấp những khó khăn về tài chính mà FAO phải đối mặt và phải tập trung vào việc trợ giúp các nước kém phát triển (LDCs) và các nước có thu nhập thấp và mất an ninh lương thực, FAO vẫn ưu tiên hỗ trợ Việt Nam, tập trung vào 4 lĩnh vực sau:
a. An ninh lương thực và dinh dưỡng:
Thực hiện Kế hoạch Hành động của Hội nghị Thượng đỉnh Lương thực Thế giới năm 1996, thông qua Dự án An ninh Lương thực, đã giúp chúng tôi xây dựng Kế hoạch An ninh Lương thực Quốc gia Việt Nam và Kế hoạch An ninh Lương thực. Kế hoạch hành động quốc gia về dinh dưỡng. FAO đã điều hành dự án “Tăng cường Hệ thống Thông tin về An ninh Lương thực” từ tháng 4 năm 2000 đến tháng 12 năm 2003, với tổng số vốn là 1,5 triệu đô la Mỹ, do Chính phủ Ý tài trợ.
b. Phát triển nông nghiệp bền vững:
Theo yêu cầu của chính phủ, FAO đã cử các chuyên gia tham gia đánh giá tổng thể về nông nghiệp và phân tích các dịch vụ hỗ trợ nông nghiệp để giúp hoạch định chiến lược nông nghiệp. FAO cũng đang nỗ lực thành lập các hợp tác xã nông nghiệp mới với sự hợp tác của Việt Nam. Trung tâm Đầu tư FAO cũng tham gia tích cực vào việc thiết kế các dự án phát triển nông thôn ở 5 tỉnh phía Bắc. Các chương trình quản lý dịch hại và bảo vệ cây trồng tổng hợp quốc gia do FAO thực hiện trên toàn quốc được đánh giá cao nhờ tăng năng suất, giảm chi phí nguyên liệu và giảm rủi ro sức khỏe.
c. Hải sản:
FAO đã thực hiện nhiều dự án hợp tác nhằm giúp Việt Nam hiện thực hóa tiềm năng đánh bắt và nuôi trồng thủy sản phong phú của một quốc gia có mạng lưới sông hồ thuận lợi và đường bờ biển dài 3.260 km. Bước đầu tiên FAO hỗ trợ Việt Nam là nuôi tôm để bổ sung cho ngành công nghiệp thực phẩm và tăng thu ngoại tệ thông qua xuất khẩu tôm. Dự án nuôi cá nước ngọt của FAO được đánh giá là thành công ở Việt Nam, đặc biệt là ở các tỉnh miền núi có đông đồng bào dân tộc thiểu số nghèo.
Ngoài ra, dự án nuôi trồng rong biển ở Huế đã góp phần rất lớn vào các dự án xóa đói giảm nghèo ở miền Trung Việt Nam. Ngoài ra, FAO còn tích cực hỗ trợ đào tạo nhân viên và nâng cao năng lực để củng cố và phát triển bền vững nghề cá. FAO và Cục Kiểm ngư đã tổ chức cuộc họp đánh giá ba bên nhằm xác định những thách thức mà ngành thủy sản Việt Nam phải đối mặt trong bối cảnh chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, đồng thời đề xuất các chiến lược thủy sản, các cơ hội mới và hội nhập quốc tế.
d. Quản lý Lâm nghiệp và Đầu nguồn:
Làm việc với Việt Nam để giải quyết các vấn đề quan trọng nhất là làm thế nào để tối đa hóa tiềm năng của từng loại cây, rừng và rừng và các nguồn tài nguyên liên quan để cải thiện kinh tế, xã hội và môi trường của người dân hiện nay, đồng thời bảo tồn tài nguyên đáp ứng nhu cầu của thế hệ tương lai. Trên nguyên tắc này, hỗ trợ ngành lâm nghiệp Việt Nam đạt được bốn mục tiêu:
(1) giảm thiểu và tiến tới chấm dứt nạn phá rừng;
(2) bảo tồn đa dạng sinh học;
(3) bảo vệ rừng đầu nguồn,
(4) cải thiện sinh kế sinh sống trong rừng của người dân lân cận. Điển hình cho hướng đi này là dự án “Bảo vệ rừng đầu nguồn”, do Chính phủ Bỉ tài trợ thông qua FAO, với sự tham gia của người dân huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh. Người dân tích cực tham gia dự án nên tình trạng phá rừng ở đây đã giảm được 87%.